Dolegliwość ta jest na ogół konsekwencją prowadzonego trybu życia, a zwłaszcza niewłaściwej diety. Zaparcia mogą występować w dwóch postaciach: pojedynczych, kilkudniowych epizodów zatrzymania defekacji lub powtarzających się i utrzymujących problemów z wydalaniem.

 

Zaparcia – objawy i możliwe powikłania.

Objawy zaparcia to przedłużająca się niemożność wypróżnienia, uczucie wzdęcia, pełności i rozpierania, nierzadko też bólu podbrzusza, mogą także pojawić się gorączka, nudności i wymioty. Przewlekłym zaparciom towarzyszy stałe uczucie niecałkowitego wypróżnienia i parcia na stolec. Prawidłowa defekacja jest procesem oczyszczania organizmu z resztek pokarmowych, produktów przemiany materii, toksyn i bakterii. Długotrwałe zaleganie mas kałowych w okrężnicy powoduje ich odwodnienie, a wraz z wchłoniętą przez jelito wodą z czasem do ustroju mogą przedostawać się różnorodne trucizny. Powodują one narastające złe samopoczucie, bóle głowy, męczliwość, uczucie ciężkości i dyskomfortu w jamie brzusznej, a w konsekwencji zatrucie organizmu. Pojawia się również ryzyko zakażenia organizmu na skutek translokacji przez ścianę jelita do krwiobiegu drobnoustrojów chorobotwórczych obecnych w kale. Zaleganie treści jelit prowadzi do nasilenia procesów gnilnych, w wyniku których powstają m.in. rakotwórcze nitrozoaminy. Długotrwałe zaparcie powoduje stwardnienie mas kałowych, co dodatkowo utrudnia defekację, może powodować ból, krwawienie, hemoroidy oraz szczelinę odbytu.

 

Najczęstsze przyczyny zaparć

Nieprawidłowa dieta bogata w cukry proste, tłuszcze zwierzęce, białe pieczywo, makarony – wysoko przetworzone produkty o niskiej wartości; zbyt mało owoców, warzyw, pełnoziarnistych przetworów zbożowych, niedostateczna ilość wypijanej wody. Nadmierna ilość tłuszczów, prostych cukrów i białek w pokarmie to tzw. dieta ubogoresztkowa zawierająca niewiele substancji mogących rozciągnąć ściany jelit, np. błonnika. Efektem niewłaściwej diety jest spowolnienie perystaltyki i zaleganie mas kałowych w jelicie grubym. Siedzący tryb życia powoduje stopniowe wiotczenie mięśni i degenerację całego układu mięśniowo-szkieletowego. Osłabienie mięśni brzucha upośledza działanie tzw. tłoczni brzusznej, która w istotny sposób wspomaga perystaltykę i wypróżnianie. Czynniki emocjonalne, częste zwłaszcza u dzieci, towarzyszące np. podróżom, konieczność korzystania z obcych ubikacji, itp. U niektórych osób zaparcia są reakcją na stres.

 

Profilaktyka zaparć

W zaparciach sporadycznych skutecznym na ogół działaniem jest korekta co dziennej diety i zwiększenie aktywności fizycznej. Unikamy siedzącego trybu życia, kiedy to możliwe wybieramy spacer lub rower zamiast samochodu, a schody zamiast windy. Jeśli pracujemy przy biurku, pamiętamy o codziennych ćwiczeniach (spacery, bieganie, jazda na rowerze, przysiady, brzuszki, pompki, itd.). Kluczowym elementem profilaktyki zaparć jest eliminowanie błędów dietetycznych. Produkty korzystne w profilaktyce zaparć to: owoce, warzywa, otręby, owsianka na wodzie. Ograniczyć powinno się: białe pieczywo, słodycze, produkty silnie wędzone, konserwy, wędliny niskiej jakości, kawa, napoje wysokosłodzone, tłuste, zwłaszcza smażone mięso.

 

Leczenie zaparć

Jeśli korekta diety i trybu życia okaże się niewystarczająca, do dyspozycji mamy dostępne bez recepty łagodne środki przeczyszczające. Jednak zanim je zastosujemy, warto zapoznać się z ogólnymi zasadami stosowania leków przeczyszczających:

1. Leki przeczyszczające stosujemy dopiero wtedy, gdy korekta diety i trybu życia nie przynosi oczekiwanych efektów.
2. Leczenie należy rozpocząć od najmniejszej dawki, w razie potrzeby stopniowo ją zwiększając, aż do uzyskania oczekiwanego działania.
3. Jeśli zachodzi potrzeba długotrwałe go stosowania leków przeczyszczających, należy regularnie zmieniać leki o odmiennych mechanizmach działania. Długotrwałe stosowanie tego samego środka może powodować poważne powikłania zdrowotne.
4. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, który pomoże w dobraniu bezpiecznego leku odpowiedniego do naszych potrzeb.

 

Fitoterapia zaparć

• BŁONNIK, SUBSTANCJE WŁÓKNISTE
  śluzowe powszechnie występujące w warzywach, owocach i ziołach składa ją się z różnorodnych, rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych włókien roślinnych. Ich obecność w jelicie nasila perystaltykę, a poprzez ograniczenie resorpcji wody i pęcznienie zwiększa objętość mas kałowych i ich nacisk na zakończenia nerwowe obecne w ścianach jelita. W efekcie dochodzi do pobudzenia perystaltyki i nasileniu odruchu defekacji. Warto dodać, że włókna te absorbują liczne, szkodliwe substancje i wspomagają ich usuwanie z organizmu. Niektóre frakcje błonnika odżywiają kolonocyty – komórki jelita grubego. Dzienna zawartość substancji włóknistych w diecie powinna wynosić 6-10 g, jednak nierzadko nasze posiłki nie są w stanie zapewnić takiej ilości. Znakomitym źródłem błonnika jest nasienie babki płesznik. Surowiec ten można stosować w zaparciach u kobiet ciężarnych i u dzieci od szóstego roku życia.

 

• SUROWCE ROŚLINNE
  głównie liść i owoc senesu oraz kora kruszyny, to znane od wieków, bezpieczne, skuteczne i przede wszystkim naturalne leki przeczyszczające. Wywierają wpływ na receptory znajdujące się w błonie śluzowej jelit, czego efektem jest pobudzenie perystaltyki i skrócenie czasu pasażu treści
  jelitowej. Ponadto leki te hamują resorpcję zwrotną wody i elektrolitów z jelit, w wyniku czego następuje gromadzenie się w ich świetle płynu, a przez to rozmiękczenie i zwiększenie objętości kału, co wywołuje wypróżnienie. Tego typu leki zaleca się przyjmować na noc, defekacja następuje nazajutrz rano.

 

Przeczytaj także: