Kruszyna pospolita działanie i zastosowanie:

Ze względu na zawartość antrazwiązków kora kruszyny stosowana jest jako lek łagodnie przeczyszczający, pobudzający splot Auerbacha w jelicie grubym. Wzmaga to ruchy robaczkowe jelit oraz hamuje wchłanianie wody przez ścianę jelit, przez co masy kałowe zwiększają objętość. Działanie przeczyszczające jest nieco wolniejsze niż aloesu, ponieważ objawia się po 6 – 10 godzinach. Kora kruszyny wykazuje właściwości lekko żółciopędne, bywa zalecana w chorobach wątroby w pęcherzyka żółciowego, skutecznie działa na pasożyty jelitowe. Gorzki smak antrazwiązków pobudza wydzielanie soków żołądkowych. Świeża kora działa silnie drażniąco na śluzówkę żołądka, może powodować nudności i wymioty.

Owoc kruszyny – Frangulae fructus ze względu na gorzki smak nie ma obecnie zastosowania w lecznictwie.

Preparatów ziołowych z kory kruszyny nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży (powodują przekrwienie miednicy małej) i w trakcie laktacji po zabiegach operacyjnych jamy brzusznej (np. usunięcie wyrostka robaczkowego), przy chorobach nerek, hemoroidach i zapaleniu jelita grubego. Dawniej korę kruszyny stosowano w leczeniu chorób wątroby, śledziony, zewnętrznie: w ropnych stanach zapalnych skóry, w hemoroidach i próchnicy zębów. Obecnie kora kruszyny jest jednym z najczęściej stosowanych naturalnych środków przeczyszczających.

Kruszyna pospolita – Opis

Frangula alnus, syn. Rhamnus frangula – Kruszyna pospolita, szakłak kruszyna

Surowiec stanowi kora kruszyny – Frangulae cortex, zebrana z młodych pni i gałęzi wczesną wiosną i przechowywana dłużej niż 1 rok lub wysuszona w ciągu 2 godzin w temp. do 100 °C. Kora jest pod częściową ochroną, dlatego zbiera się ją tylko z wyznaczonych terenów.

Surowiec zawiera: 2-7 % antranoidów pochodnych emodyny, fiscjonu i chryzofanolu. (najważniejsze to glukofrangulina A i B, frangulina A i B), flawonoidy, saponiny i alkaloidy peptydowe. Owoce zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i silną biegunkę.

Kruszyna pospolita – Wygląd i pochodzenie:

Kruszyna pospolita występuje prawie w całej Europie i w zach. Azji; w Polsce na niżu, w wilgotnych lasach, nad brzegami rzek i jezior. Preferuje miejsca wilgotne i kwaśne. Rośnie do 5 m, rzadko do 7 m, gałązki odchodzą od pędu głównego pod kątem prawie prostym. Liście całobrzegie eliptyczne lub odwrotnie jajowate, z wierzchu ciemnozielone. Kwiaty niepozorne, zielonkawe, pojedyncze lub po 2-7 w kątach liści. Kwietnie V-IX. Owocem pestkowiec początkowo zielony, później czerwony i fioletowo-czarny, gdy dojrzeje robi się czarny wielkości małego grochu. Owoce nie dojrzewają równocześnie, dlatego też w czasie owocowania na roślinie owoce są różnokolorowe. Roślina miododajna. Owoce dla ludzi niesmaczne i trujące, jednak stanowią przysmak wielu ptaków.