Mięta pieprzowa działanie i zastosowanie

Liść mięty wykazuje głównie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, także działanie żółciopędne i wiatropędne. Stosowany jest w zaburzeniach trawiennych z towarzyszącym bólem, kolkami, mdłościami, wzdęciami, a także w nieżytach i stanach zapalnych żołądka i jelit, w schorzeniach wątroby, stanach zapalnych pęcherzyka i dróg żółciowych. Zgodnie z monografią ESCOP, dorosłym i osobom w wieku podeszłym podaje się 3 razy dziennie napar przygotowany z 1,5-3 g surowca w 150 ml wody lub 2-3 ml nalewki (1:5, 45% etanol). Dzieciom można podawać tylko napar przygotowany z ilości surowca, odpowiadającej dawce dziennej, czyli dzieciom od 4 do 10 roku życia 3-5 g, zaś dzieciom od 10 do 16 roku życia 3-6 g. Komisja E zaleca stosować 3-6 g liści mięty pieprzowej lub 5-15 g nalewki w przypadku dolegliwości kurczowych w obrębie żołądka i jelit, jak również pęcherzyka i dróg żółciowych.

► Liść mięty pieprzowej stanowi składnik preparatów o działaniu uspokajającym, a także preparatów stosowanych na skórę i błony śluzowe.

► Surowiec ten wykazuje głównie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, także działanie żółciopędne i wiatropędne. Badania wykazały działanie przeciwbakteryjne, przy stężeniu 0,1-0,2% (m/v) – Salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus, Vibrio parahaemolyticus oraz działanie przeciwwirusowe, przy stężeniu 4-8 mg/ml – wirus choroby Newcastle, opryszczki zwykłej, krowianki, gorączki Semliki Forest i zachodniego Nilu. W badaniach na szczurach zaobserwowano także działanie przeciwwrzodowe, na myszach zaś działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i uspokajające.

► Menthae pip. aetheroleum (olejek miętowy) otrzymywany jest przez destylację z parą wodną ziela Mentha piperita L. Hudson. Składa się z mentolu, głównie formy (-)-mentolu (35-55%), z niewielką ilością stereoizomerów, takich jak (+)-neomentol (około 3%) i (+)-isomentol (około 3%) oraz z mentonu (10-35%). Obecne są też liczne inne monoterpeny i małe ilości seskwiterpenów, w tym szczególnie charakterystyczny dla olejku wiridiflorol (około 5%).

► Olejek miętowy wykazuje działanie podobne do liścia mięty, ze zwiększonym wpływem uspokajającym, spazmolitycznym i antyseptycznym. Zmniejsza dolegliwości związane z zespołem jelita drażliwego. Podczas zastosowania 10% roztworu olejku w etanolu zaobserwowano zmniejszenie napięciowego bólu głowy. Wiele właściwości olejku wynika z obecności mentolu, który działa na receptory zimna w skórze i błonach śluzowych, wywierając uczucie chłodu. Rozpylony w powietrzu, ułatwia oddychanie. Mentol zwiększa wydzielanie żółci oraz hamuje aktywność wątrobowej reduktazy HMGCoA. Wykazano także działanie przeciwbakteryjne olejku. W badaniach in vitro hamował wzrost Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Enterococcus faecalis i Escherichia coli, również Trichophyton equinum, T. rubrum (przy stężeniu 0,4 µg/ml) oraz Aspergillus flavus, A. fumigatus i A. niger, choć nie wpływał na Bacillus cereus, Penicillium cyclopium lub Aspergillus aegyptiacus.

► Zewnętrznie olejek miętowy stosowany jest do inhalacji w łagodzeniu kaszlu i przeziębienia, objawowym łagodzeniu dolegliwości reumatycznych, napięciowym bólu głowy (10% roztwór do nacierania czoła i skroni), w swędzeniu, pokrzywce i bólu podrażnionej skóry: do nacierania zainfekowanej skóry roztwór lub półstały preparat zawierający równoważną ilość 0,1-1% m/m mentolu jako środek znieczulający lub przeciwświądowy lub zawierający równoważną ilość 1,25-16% m/m mentolu jako środek powodujący łagodny terapeutyczny odczyn zapalny i przeciwbólowy.

► W przypadku nadwrażliwości na mentol lub olejek miętowy, nie należy stosować preparatów z olejkiem. U niemowląt i małych dzieci preparatów z olejkiem miętowym nie należy stosować bezpośrednio w obszarze nosa oraz piersi, ze względu na możliwość wystąpienia skurczy krtani i oskrzeli.

Mięta pieprzowa i olejek miętowy są znane nie tylko w przemyśle farmaceutycznym, gdzie tradycyjnie stosowane są w dolegliwościach pokarmowych. Znalazły także szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym jako dodatek smakowy, np. w napojach gaszących pragnienie, w wyrobach alkoholowych (likier miętowy peperment), w gumach do żucia. W przemyśle kosmetycznym stosowane są jako dodatek do szamponów, balsamów, perfum. W aromaterapii używa się ich do kąpieli, masażu, inhalacji i aromatyzacji powietrza.

Mięta pieprzowa – Opis

Mentha piperita (L.) Hudson – Mięta pieprzowa

Jest potrójnym mieszańcem hodowlanym, powstałym przez skrzyżowanie M. spicata L. [M.longifolia (L.) Huds. + M. rotundifolia (L.) Huds] i M. aquatica.

Surowiec stanowią liście i ulistnione szczyty pędów mięty pieprzowej, zebrane z roślin niekwitnących, wysuszone szybko w cieniu, w temperaturze nie wyższej niż 35°C.

Głównym składnikiem czynnym liścia mięty pieprzowej jest olejek eteryczny (1-3%), garbniki (6-12%), flawonoidy, m.in. luteolina i jej 7-glikozyd, rutyna, hesperydyna, eriocytryna i wysoce utlenione flawony, także kwasy fenolowe i małe ilości triterpenów.

Mięta pieprzowa – Wygląd i pochodzenie

Bylina z rodziny jasnotowatych, nie występująca w stanie dzikim, rozpowszechniona szeroko w uprawach w Europie, Ameryce Pn. i Pd., także w Azji i Afryce; w Polsce uprawiana na dużą skalę w niektórych rejonach. Wymaga gleb piaszczysto-gliniastych bogatych w wodę. Mięta pieprzowa charakteryzuje się silnym, przyjemnym zapachem. Łodyga sięga 90 cm wysokości, jest prosta, rozgałęziona, naga lub słabo owłosiona. Jej liście są podłużnie jajowate lub jajowate, nierówno ostro piłkowane, pod spodem na nerwach krótko owłosione. Różowe lub liliowe kwiaty mają koronę dwuwargową, zebrane są w wierzchołkowate nibyokółki, które tworzą gęste kłosy pozorne, walcowate lub prawie główkowate. Kwitnie w okresie czerwiec – sierpień. Owocem mięty jest rozłupka.