Zioła lecznicze

Miłorząb japoński

Miłorząb japoński działanie i zastosowanie

W objawach demencji
Wyciąg z miłorzębu japońskiego zalecany jest w leczeniu różnych objawów demencji (zasadniczo obejmując demencję degradującą, naczyniową lub mieszaninę obu tych form), niewydolności mózgu, zaburzeń neurosensorycznych, takich jak zawroty głowy, szum w uszach oraz w leczeniu objawowym chorób obwodowego zamykania się tętnic.

Przeciw utlenianiu
Dzięki obecności flawonoidów, czyli tzw. wymiataczy wolnych rodników, wyciąg z miłorzębu przeciwdziała wolnym rodnikom hydroksylowym oraz anionom nadtlenkowym, które są główną przyczyną starzenia się skóry, raka oraz wielu innych zmian chorobowych. Właściwości te pozwalają również na hamowanie utleniania frakcji LDL (Low-density lipoproteins). Miłorząb wpływa więc na utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu i chroni układ sercowo-naczyniowy. Stwierdzono też, że Ginkgo biloba znacznie redukuje uwalnianie mioglobiny i wywiera duży wpływ na uwalnianie miozyny, co jest niezwykle istotne w terapii ograniczenia stresu, przy operacjach sercowo-naczyniowych.

Przeciw niewydolności krążenia
W przypadku arytmii poniedokrwiennej, ekstrakt z miłorzębu wykazuje działanie anty-arytmiczne i chroni organizm przed utleniającym uszkodzeniem przepływu tętniczego. Działanie to wynika z hamowania wolnych rodników tlenowych, co zapobiega utracie i utlenieniu askorbinianu (witamina C), endogennego przeciwutleniacza mięśnia sercowego. Wykazano również, że dzięki obecności bilobalidu, miłorząb może opóźniać początek aktywacji glikolizy podczas niedotlenienia komórek śródbłonka, a także chronić procesy oddechowe zachodzące w mitochondriach. Wyciąg z Ginkgo biloba poprawia także przepływ krwi tętniczej, lepkość osocza krwi i zmniejsza hiperfibrynogenemię. Zwiększa również przepływ krwi w naczyniach krwionośnych skóry oraz poprawia ich elastyczność, dzięki czemu znalazł zastosowanie w kosmetyce, jako surowiec do pielęgnacji skóry wrażliwej, z tendencją do pękania naczyń włosowatych.

Przeciw PAF
Ginkgolidy zawarte w liściach miłorzębu to antagony czynnika aktywującego płytki, PAF (platelet activating factor). Najbardziej aktywny jest ginkgolid B, który efektywnie poprawia przepływ krwi i mikrokrążenie. Hamuje również wytwarzanie ponadtlenków aktywowanych przez PAF i cytokiny. Czynnik martwicy nowotworu PAF jest prawdopodobnie związany z patogenezą zwyrodnienia neuronalnego.

Na centralny układ nerwowy
Wyciąg z miłorzębu zmniejsza płynność błony neuronalnej, co związane jest z procesem peroksydacji (tworzenie grup nadtlenkowych) lipidów błony, wywoływanym przez układ kwas askorbinowy/Fe2+. Dzięki temu zachowany jest transport neuroprzekaźnika, dopaminy, odpowiedzialnej za napęd ruchowy, koordynację ruchów oraz napięcie mięśni, co odgrywa ważną rolę w procesach emocjonalnych i uczenia się. Ginkgo biloba sprzyja także odrodzeniu wrażliwości receptorów na działanie serotoniny, tzw. „hormonu szczęścia”, która wpływa na nastrój, sen, potrzeby seksualne, zachowania impulsywne i apetyt. Istotny jest również pozytywny wpływ ekstraktu z Ginkgo biloba na pamięć, czynności psychomotoryczne, zdolności intelektualne.

Afrodyzjak
Zaobserwowano również, że wyciąg z liści miłorzębu, poprzez zwiększenie przepływu krwi w genitaliach, znacząco poprawia funkcje seksualne (zaburzenia popędu płciowego, erekcji, orgazmu). Wynika to prawdopodobnie ze wzmocnienia produkcji NO, który informuje naczynia krwionośne o relaksie, co jest kluczowym czynnikiem pomagającym osiągnąć erekcję.

W chorobach nerwu wzrokowego
Zaobserwowano znaczący wzrost szybkości późnorozkurczowej w tętnicy gałki ocznej, przy jednoczesnym braku efektów ubocznych, zmian ciśnienia krwi tętniczej, częstości akcji serca czy ciśnienia wewnątrzocznego. Dowodzi to, że miłorząb może być wykorzystywany w leczeniu jaskrowej neuropaztii gałki ocznej i w innych chorobach niedokrwiennych nerwu wzrokowego.

Inne działania
Wyciąg z Ginkgo biloba zapobiega ostrej chorobie górskiej (ból głowy, zawroty głowy, krótki oddech, nudności, wymioty, itp.); uczuciu chłodu, związanego z problemami krążenia (drętwienie kończyn, cierpnięcie, długotrwały ból, obrzęk kończyn). Przeciwdziała także obrzękom, zarówno pochodzenia naczyniowego, jak i cytotoksycznego (np. po radioterapii). Przyjmowanie preparatów z miłorzębu przez osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi lub przyjmujące leki zmniejszające agregację płytek (np. aspiryna) powinno przebiegać z zachowaniem szczególnej ostrożności. Istotna jest również niska zawartość szkodliwych kwasów ginkgolowych, które zostały również odkryte w trującym bluszczu (Rhus toxicodendron). Kwas ginkgolowy jest alergenem i może wywoływać alergię kontaktową, szczególnie skórną. Zbadano, że kwas ten występuje głównie w łupinie nasion, a w liściach miłorzębu mogą znajdować się jego śladowe ilości. Istotne jest przestrzeganie niskiego poziomu kwasów ginkgolowych. Zgodnie z wymogami bezpieczeństwa, ich zawartość w preparatach z miłorzębu nie może przekraczać 5ppm.

Ekstrakt z Ginkgo biloba znalazł zastosowanie zarówno w leczeniu wielu schorzeń układu nerwowego i układu krążenia, także w kosmetyce. Ginkgo biloba jest surowcem o ogromnym potencjale na przyszłość.

Miłorząb japoński – Opis

Ginkgo biloba – Miłorząb japoński, Miłorząb dwuklapowy

W lecznictwie stosowany jest liść miłorzębu dwuklapowego, zbierany jesienią, gdy zaczyna żółknąć i wysuszony w warunkach naturalnych (w cieniu i w przewiewie).

Substancje czynne zawarte w liściach Ginkgo biloba są liczne i unikatowe. Najważniejsze to flawonoidy i terpeny. Do flawonoidów należą mono, di- i triglikozydy kwercetyny, kemferolu i izorametyny, jak i pochodne glikozydowe z kwasem kumarynowym. Flawonoidy obejmują również biflawony: amentoflawon i jego pochodne metylowane, monomeryczne pochodne flawanu, takie jak (+)katechina, (-)epikatechina i inne, oligo- i polimeryczne procyjanidyny. Główne terpeny to trilaktony diterpenowe, nazywane glikolidami (A,B, C i J), które różnią się liczbą i położeniem grup hydroksylowych, oraz bilobalid – trilakton seskwiterpenowy. W liściach występują również kwasy organiczne, sitosterole, polisacharydy, cyklitole (alkohol cukrowy), karotenoidy, alkilofenole – kardanole i urusziole, a także kwasy alkilofenolowe – kwas ginkgolowy.

Miłorząb japoński – Wygląd i pochodzenie

Nagonasienne drzewo z rodziny miłorzębowatych, występujące w stanie dzikim we wsch. Chinach, uprawiany w całej wschodniej Azji, w Ameryce Pn., w Nowej Zelandii, w Europie, także w Polsce. Na terenie Polski unikatowe okazy osiągają wiek ponad 100 lat i mają ponad 20 m wysokości. Możemy je spotkać m.in. w zabytkowych parkach i ogrodach Warszawy, Łańcuta, Gdańska-Wrzeszcza, Gdańska-Oliwy (Park Oliwski) i w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Korona miłorzębu przybiera formę regularną, luźno ugałęzioną, w początkowym okresie stożkowatą, wąską, z wiekiem coraz szerszą i cylindryczną. Pędy, często grubsze na końcu niż u nasady, są różnej długości. Długopędy są nagie, żółtobrązowe, liście na nich ustawione są skrętolegle. Krótkopędy bardzo licznie występują na gałęziach. Posiadają wałeczkowaty kształt i są gęsto pokryte liśćmi (3-5). Charakteryzują się gęstymi śladami po opadłych liściach i łuskach. Liść miłorzębu ma 5- 8 cm szerokości. Jest silnie, dychotomicznie unerwiony (brak nerwu głównego) i przypomina japoński wachlarz. Młode liście są koloru jasnozielonego, później ciemnozielone, a jesienią, przed opadnięciem, liście przybierają kolor żółty. Miłorząb to roślina dwupienna, wiatropylna. Kwiatostany męski (zebrany w zwisające kotki) i żeński (osadzone parami na długich szypułach o dwóch zalążkach) występują na krótkopędach. Drzewo kwitnie w maju-czerwcu, rodząc niejadalne owoce, przypominające śliwkę o średnicy 2,5-3 cm. Owoce wydzielają silny, nieprzyjemny zapach. Pestka tych owoców jest jadalna.